Dobrze ułożony młodzieniec

Reżyseria

Wiktor Rubin

Tekst | dramaturgia

Jolanta Janiczak

Scenografia | video

Łukasz Surowiec

Kostiumy

Rafał Domagała

Muzyka

Krzysztof Kaliski

Reżyseria światła

Jacqueline Sobiszewski

Asystent reżysera

Michał Kruk

Inspicjentka

Agnieszka Choińska

Identyfikacja graficzna

Ola Jasionowska

Prapremiera

25 marca 2023 roku, Duża Scena

Występują:

Karolina Bednarek (Wiktoria Skempińska, narzeczona Eugeniusza)

Monika Buchowiec (Maria Zaleśna, teściowa Eugeniusza)

Maciej Kobiela (Oskar, brat Eugeniusza)

Paweł Kos (Adwokat Szychwart)

Edmund Krempiński (Eugeniusz Steinbart)

Michał Kruk (Prokurator Kłoczkowski)

Halszka Lehman (Elżbieta, córka Eugeniusza)

Paulina Walendziak (Czesława Zaleśna, żona Eugeniusza)

Agnieszka Choińska

Michał Jeziorski

Piotr Malec

Grzegorz Pawłowski

Adam Sobczyński

Marek Szymański

Dariusz Wojtkun

O spektaklu

Program spektaklu do pobrania w formacie pdf.

Inspirowany międzywojenną historią łodzianina Eugeniusza Steinbarta spektakl porusza na wskroś współczesny temat nienormatywności płciowej i jej społecznego odbioru.

Jest opowieścią o próbie ucieczki z opresyjnego systemu społecznego, w którym role są określone sztywno i narzucone raz na zawsze; historią niezgody wobec bezradności, bierności i postępowania wbrew sobie; wyrazem buntu przeciwko życiu w roli kobiety, kiedy się kobietą nie jest; manifestem odwagi do życia na własnych warunkach – bez binarnych podziałów, kategorii i wlewania ciał w foremki.

Spektakl odwołuje się do wydarzeń towarzyszących toczącemu się w latach 1938-1939 przed sądem okręgowym w Łodzi procesowi „młodej kobiety wyglądającej zupełnie jak mężczyzna”*.

Jak donosi „Ilustrowana Republika” z 6 stycznia 1939 roku: „kobieta udawała mężczyznę (…) nie tylko rzecby można — na optykę, ale również wobec władz stanu cywilnego. Ożeniła się (…), meldując się jako mężczyzna wobec kapłana, a ożeniwszy się — została nawet «ojcem» i zameldowała dziecko zrodzone z swej «żony» za swoje”.

W tym samym artykule z „Ilustrowanej Republiki” czytamy: „już na kilka lat wcześniej «Eugeniusz» Steinbart, desperat, który z wysokości trzeciego piętra jednego z domów przy ul. Nawrot rzucił się na bruk, odniósł złamanie kręgosłupa i dopiero w karetce pogotowia okazał się kobietą — zwrócił na siebie uwagę władz”.

„W jakim celu Sztajnbartówna przedzierzgnęła się w mężczyznę nie stwierdzono”. Wiadomo natomiast, że w momencie targnięcia się na swoje życie w roku 1935 mężczyzna ten był bezdomny, cieszył się opinią dobrze ułożonego młodzieńca, miał narzeczoną, a przyszłą żonę Czesławę Zaleśną poznał właśnie w szpitalnym oddziale kobiecym, w którym dochodził do zdrowia.

Eugeniusz Steinbart identyfikował się jako mężczyzna, jako narzeczony i mąż wchodził w relacje romantyczne, jako ojciec wychowywał córkę. Po załamaniu nerwowym i próbie samobójczej jeszcze się w swojej identyfikacji umocnił. W czasach, kiedy osoby transpłciowe nie miały kulturowej reprezentacji, a społeczność nie wypracowała jeszcze języka, który by tę reprezentację sankcjonował, Eugeniusz Steinbart w dokumentach i relacjach medialnych znajdował informacje o sobie sprzeczne z tym, kim był naprawdę. Jego męska tożsamość w świetle prawa i w oczach społeczeństwa była fałszerstwem, jego próby wyrażania siebie były karane.

Za posługiwanie się dowodem tożsamości swojego kuzyna i poświadczenie nieprawdy w styczniu 1939 roku został skazany na 8 miesięcy więzienia. We wrześniu 1939 roku wybuchła wojna.

Co działo się dalej z Eugeniuszem? W jakiej roli płciowej postanowił kontynuować życie? W jakim ciele odnalazłby się dziś? W jakim kraju? W jakim mieście? Czy w Łodzi?

To tutaj przy ulicy Częstochowskiej mieścił się zakład produkujący protezy prącia. To w Łodzi Anna Grodzka, kiedy była posłanką, chciała utworzyć centrum dla dzieci i młodzieży cierpiących z powodu dysforii płciowej, gdzie mogłyby otrzymać wsparcie lekarzy, psychiatrów, psychologów i seksuologów, uzyskać diagnozę i szybką pomoc. To łódzki szpital im. Barlickiego był w latach 90. jedynym w kraju i jednym z dwóch w Europie Wschodniej, gdzie przeprowadzano operacje uzgodnienia płci, a później – wykonywano ich najwięcej. Może to w Łodzi te procedury znowu będą całkowicie bezpłatne?

*cytaty pochodzą z międzywojennej prasy, zachowujemy oryginalną pisownię

sugerowany wiek widza_ki: 16+   |   czas trwania spektaklu: 1.40 h bez przerwy

 

Spektakl znalazł się w finałowej 14-stce 29. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.

Ogólnopolski Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej ma na celu nagradzanie najciekawszych poszukiwań repertuarowych w polskim teatrze, wspomaganie rodzimej dramaturgii w jej scenicznych realizacjach oraz popularyzację polskiego dramatu współczesnego. Konkurs organizowany jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.
W I etapie Konkursu spektakle ocenia Komisja Artystyczna w składzie: Jacek Sieradzki (przewodniczący), Dominik Gac, Andrzej Lis, Julia Lizurek, Wiesław Kowalski, Magdalena Rewerenda, Agata Tomasiewicz.

           

Najbliższe spektakle

08.06.2023

Czwartek

17:00

Dobrze ułożony młodzieniec

6. Międzynarodowy Festiwal Open The Door w Katowicach

08.06.2023   cz   17:00

Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach

więcej 

10.06.2023

Sobota

19:00

Dobrze ułożony młodzieniec

10.06.2023   sob   19:00

Duża Scena

więcejkup bilet

11.06.2023

Niedziela

19:00

Dobrze ułożony młodzieniec

11.06.2023   nie   19:00

Duża Scena

więcejkup bilet

Video

Aktorzy

Karolina Bednarek

Monika Buchowiec

Maciej Kobiela

Paweł Kos

Edmund Krempiński

Michał Kruk

Halszka Lehman

Paulina Walendziak

Recenzje

Dobrze ułożony młodzieniec z Łodzi

Joanna Krakowska | Dialog

Gdzie, jak nie w teatrze?

Marta Zdanowska | Dialog

Zależy jak leży

Dominik Gac | członek Komisji Artystycznej 29. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej

Afirmacja bez granic

Wiktoria Tabak | Dialog

Zhakować płeć. Queerowy spektakl w łódzkim Teatrze Nowym

Izabella Adamczewska | Wyborcza Łódź

Dobrze ułożony młodzieniec

Marta Żelazowska | Grupa Krytycznoteatralna

Trans-misja

Krzysztof Skiba | ANGORA

Wierny sobie, zdrajca płci

Piotr Dobrowolski | Czas Kultury

guldapoleca

Przemysław Gulda | Instagram

Poszukiwany_a poszukiwany_a

Mateusz Bugalski | Dziennik Teatralny

Jeszcze o pomniku syrena

Łukasz Kaczyński

Teatralna zbiórka nasienia. Ciało jako oś konfliktów

Sylwia Krasnodębska | tygodnik Gazeta Polska

Kolejne przekroczenia w Teatrze Nowym w Łodzi

Sylwia Krasnodębska | Gazeta Polska Codziennie