Dobrze ułożony młodzieniec
Reżyseria
Wiktor Rubin
Tekst | dramaturgia
Jolanta Janiczak
Scenografia | video
Łukasz Surowiec
Kostiumy
Rafał Domagała
Muzyka
Krzysztof Kaliski
Reżyseria światła
Jacqueline Sobiszewski
Asystent reżysera
Michał Kruk
Inspicjentka
Agnieszka Choińska
Identyfikacja graficzna
Ola Jasionowska
Prapremiera
25 marca 2023 roku, Duża Scena
Występują:
Karolina Bednarek (Wiktoria Skempińska, narzeczona Eugeniusza)
Monika Buchowiec (Maria Zaleśna, teściowa Eugeniusza)
Maciej Kobiela (Oskar, brat Eugeniusza)
Paweł Kos (Adwokat Szychwart)
Edmund Krempiński (Eugeniusz Steinbart)
Michał Kruk (Prokurator Kłoczkowski)
Halszka Lehman (Elżbieta, córka Eugeniusza)
Paulina Walendziak (Czesława Zaleśna, żona Eugeniusza)
Agnieszka Choińska
Michał Jeziorski
Piotr Malec
Grzegorz Pawłowski
Adam Sobczyński
Marek Szymański
Dariusz Wojtkun
O spektaklu
Program spektaklu do pobrania w formacie pdf.
Inspirowany międzywojenną historią łodzianina Eugeniusza Steinbarta spektakl porusza na wskroś współczesny temat nienormatywności płciowej i jej społecznego odbioru.
Jest opowieścią o próbie ucieczki z opresyjnego systemu społecznego, w którym role są określone sztywno i narzucone raz na zawsze; historią niezgody wobec bezradności, bierności i postępowania wbrew sobie; wyrazem buntu przeciwko życiu w roli kobiety, kiedy się kobietą nie jest; manifestem odwagi do życia na własnych warunkach – bez binarnych podziałów, kategorii i wlewania ciał w foremki.
Spektakl odwołuje się do wydarzeń towarzyszących toczącemu się w latach 1938-1939 przed sądem okręgowym w Łodzi procesowi „młodej kobiety wyglądającej zupełnie jak mężczyzna”*.
Jak donosi „Ilustrowana Republika” z 6 stycznia 1939 roku: „kobieta udawała mężczyznę (…) nie tylko rzecby można — na optykę, ale również wobec władz stanu cywilnego. Ożeniła się (…), meldując się jako mężczyzna wobec kapłana, a ożeniwszy się — została nawet «ojcem» i zameldowała dziecko zrodzone z swej «żony» za swoje”.
W tym samym artykule z „Ilustrowanej Republiki” czytamy: „już na kilka lat wcześniej «Eugeniusz» Steinbart, desperat, który z wysokości trzeciego piętra jednego z domów przy ul. Nawrot rzucił się na bruk, odniósł złamanie kręgosłupa i dopiero w karetce pogotowia okazał się kobietą — zwrócił na siebie uwagę władz”.
„W jakim celu Sztajnbartówna przedzierzgnęła się w mężczyznę nie stwierdzono”. Wiadomo natomiast, że w momencie targnięcia się na swoje życie w roku 1935 mężczyzna ten był bezdomny, cieszył się opinią dobrze ułożonego młodzieńca, miał narzeczoną, a przyszłą żonę Czesławę Zaleśną poznał właśnie w szpitalnym oddziale kobiecym, w którym dochodził do zdrowia.
Eugeniusz Steinbart identyfikował się jako mężczyzna, jako narzeczony i mąż wchodził w relacje romantyczne, jako ojciec wychowywał córkę. Po załamaniu nerwowym i próbie samobójczej jeszcze się w swojej identyfikacji umocnił. W czasach, kiedy osoby transpłciowe nie miały kulturowej reprezentacji, a społeczność nie wypracowała jeszcze języka, który by tę reprezentację sankcjonował, Eugeniusz Steinbart w dokumentach i relacjach medialnych znajdował informacje o sobie sprzeczne z tym, kim był naprawdę. Jego męska tożsamość w świetle prawa i w oczach społeczeństwa była fałszerstwem, jego próby wyrażania siebie były karane.
Za posługiwanie się dowodem tożsamości swojego kuzyna i poświadczenie nieprawdy w styczniu 1939 roku został skazany na 8 miesięcy więzienia. We wrześniu 1939 roku wybuchła wojna.
Co działo się dalej z Eugeniuszem? W jakiej roli płciowej postanowił kontynuować życie? W jakim ciele odnalazłby się dziś? W jakim kraju? W jakim mieście? Czy w Łodzi?
To tutaj przy ulicy Częstochowskiej mieścił się zakład produkujący protezy prącia. To w Łodzi Anna Grodzka, kiedy była posłanką, chciała utworzyć centrum dla dzieci i młodzieży cierpiących z powodu dysforii płciowej, gdzie mogłyby otrzymać wsparcie lekarzy, psychiatrów, psychologów i seksuologów, uzyskać diagnozę i szybką pomoc. To łódzki szpital im. Barlickiego był w latach 90. jedynym w kraju i jednym z dwóch w Europie Wschodniej, gdzie przeprowadzano operacje uzgodnienia płci, a później – wykonywano ich najwięcej. Może to w Łodzi te procedury znowu będą całkowicie bezpłatne?
*cytaty pochodzą z międzywojennej prasy, zachowujemy oryginalną pisownię
sugerowany wiek widza_ki: 16+ | czas trwania spektaklu: 1.40 h bez przerwy

Spektakl znalazł się w finałowej 14-stce 29. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.
Ogólnopolski Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej ma na celu nagradzanie najciekawszych poszukiwań repertuarowych w polskim teatrze, wspomaganie rodzimej dramaturgii w jej scenicznych realizacjach oraz popularyzację polskiego dramatu współczesnego. Konkurs organizowany jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.
W I etapie Konkursu spektakle ocenia Komisja Artystyczna w składzie: Jacek Sieradzki (przewodniczący), Dominik Gac, Andrzej Lis, Julia Lizurek, Wiesław Kowalski, Magdalena Rewerenda, Agata Tomasiewicz.



Najbliższe spektakle
08.06.2023 | Czwartek | 17:00 | Dobrze ułożony młodzieniec 6. Międzynarodowy Festiwal Open The Door w Katowicach08.06.2023 cz 17:00 | Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach | więcej | |
10.06.2023 | Sobota | 19:00 | Dobrze ułożony młodzieniec 10.06.2023 sob 19:00 | Duża Scena | więcej | kup bilet |
11.06.2023 | Niedziela | 19:00 | Dobrze ułożony młodzieniec 11.06.2023 nie 19:00 | Duża Scena | więcej | kup bilet |
Zdjęcia
Video
Recenzje
Aktor trans zagrał przedwojenną postać trans. Jego nagość nie jest prowokacją
Witold Mrozek | Gazeta Wyborcza
Dobrze ułożony młodzieniec z Łodzi
Joanna Krakowska | Dialog
Dobrze ułożony młodzieniec
Mike Urbaniak
Gdzie, jak nie w teatrze?
Marta Zdanowska | Dialog
Zależy jak leży
Dominik Gac | członek Komisji Artystycznej 29. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej
Afirmacja bez granic
Wiktoria Tabak | Dialog
Zhakować płeć. Queerowy spektakl w łódzkim Teatrze Nowym
Izabella Adamczewska | Wyborcza Łódź
Dobrze ułożony młodzieniec
Rafał Turowski
Dobrze ułożony młodzieniec
Marta Żelazowska | Grupa Krytycznoteatralna
Trans-misja
Krzysztof Skiba | ANGORA
Wierny sobie, zdrajca płci
Piotr Dobrowolski | Czas Kultury
guldapoleca
Przemysław Gulda | Instagram
Poszukiwany_a poszukiwany_a
Mateusz Bugalski | Dziennik Teatralny
Jeszcze o pomniku syrena
Łukasz Kaczyński
Dobrze ułożony młodzieniec
Okiem Widza
Teatralna zbiórka nasienia. Ciało jako oś konfliktów
Sylwia Krasnodębska | tygodnik Gazeta Polska
Kolejne przekroczenia w Teatrze Nowym w Łodzi
Sylwia Krasnodębska | Gazeta Polska Codziennie