25 kwietnia na Dużej Scenie Teatru Nowego w Łodzi prapremiera tekstu Michała Pabiana „Kto jest szalony – ja czy świat?” w reżyserii Ruslána Viktorova.
Tragifarsa o dyktaturze szczęścia i sukcesu powstała na kanwie rozmów, jakie autor przeprowadził z grupą 70 osób – pacjentek i pacjentów w kryzysie zdrowia psychicznego oraz specjalistek i specjalistów psychiatrii i epidemiologii w centrach zdrowia psychicznego Warszawy, Krakowa, Kościerzyny i Berlina. Ma prowokować do refleksji nad pojęciem „normalności” w czasach, kiedy kanonem jest bycie zdrowym, radosnym i ambitnym, aktywnie uczestniczącym w społeczno-ekonomicznym „teatrze” świata, a smutek i niedostosowanie stają się jednostkami chorobowymi. I przestrzegać przed tymi, którzy na tym smutku chcą zrobić interes.
– Nie chcę narzucać interpretacji ani podpowiadać sposobów odczytania tej sztuki – mówi Michał Pabian. – Chcę tylko powiedzieć: ostrożnie. W poszukiwaniu pomocy ludzie trafiają do pop-psychologów, naturoterapeutów – szarlatanów, którzy przerzucają na nich odpowiedzialność za smutek i poczucie niedopasowania; składają obietnice sukcesu, zamiast szukać przyczyny i zapewnić bezpieczną przestrzeń do pracy nad problemem, jaką daje terapia prowadzona przez kompetentne osoby.
Jak dodaje, chciał też zobrazować w spektaklu przestrzeń, która wydaje mu się groźna: sferę osiągnięć, ekonomizacji życia, sztucznego szczęścia i fałszywej radości, i rozładować absurdem napięcie, które się w niej wytwarza. – Zależało mi na tym, żeby zdekamuflować techniki związane z pojęciem wydajności, które przyjmują maskę medycyny, by przekonać nas: „Jeśli nie dajesz sobie z czymś rady, to jesteś chory. Jeśli się smucisz, i przez to jesteś nieefektywny, to jesteś chory”.
Bo co właściwie definiuje nas dziś jako „zdrowych” lub „chorych”? Czy zaburzenia i różnice w sposobach funkcjonowania są objawami choroby, czy może wyrazem buntu, wykraczającego poza możliwości medycyny? Czy diagnoza jest kluczem do zrozumienia siebie, czy może pułapką, która ogranicza indywidualność?
Próbie znalezienia odpowiedzi na te pytania posłuży także zaplanowane na sobotę 26 kwietnia na 18.00 spotkanie z dr. n. med. Wojciechem Merkiem pod hasłem: „Zdrowie psychiczne w epoce cyberrelacji i dyktatu hiperaktywności”. Psychiatra i terapeuta, konsultant merytoryczny książki Ewy Stusińskiej „Deus, sex, machina. Czy roboty nas pokochają”, poświęconej szukaniu bliskości i miłości w świecie sztucznej inteligencji, będzie mówił o tym, jak w czasach cybermediów, wirtualności i robotyki kształtują się emocje i relacje międzyludzkie. Na spotkanie można wejść z biletem na spektakl.
Dla zespołu Nowego „Kto jest szalony…?” był pierwszym od kilku sezonów doświadczeniem pracy z twórcą z zagranicy – w procesie prób reżysera, aktorki i aktorów wspierał polsko-niemiecki aktor Jakub Sierenberg. Na Dużej Scenie zobaczymy Karolinę Bednarek, Barbarę Dembińską, Pawła Kosa, Halszkę Lehman, Mirosławę Olbińską, Paulinę Walendziak i Antoniego Włosowicza oraz gościnnie Macieja Bisiorka. Za scenografię i kostiumy odpowiada Maks Mac, za ruch sceniczny – Zuzanna Kacprzyk, autorem muzyki jest Richard Wolf, reżyserem światła – Damian Pawella.
Realizacja spektaklu została dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego kwotą 72 tysięcy złotych.
„Kto jest szalony – ja czy świat?”
Prapremiera: 25 kwietnia 2025, Duża Scena
Autor: Michał Pabian
Reżyseria: Ruslán Viktorov
Autor i dramaturgia: Michał Pabian
Scenografia | kostiumy: Maks Mac
Muzyka: Richard Wolf
Ruch sceniczny: Zuzanna Kasprzyk
Reżyser światła: Damian Pawella
Tłumaczenie procesu prób: Jakub Sierenberg
Asystentka reżysera: Weronika Ososko
Inspicjentka: Hanna Molenda
Występują: Karolina Bednarek, Barbara Dembińska, Paweł Kos, Halszka Lehman, Mirosława Olbińska, Paulina Walendziak, Antoni Włosowicz, Maciej Bisiorek (gościnnie)
